بررسی تغییرات زمانی و مکانی در الگوی رفتار مرفولوژیک رودخانه با استفاده از داده های irs و landsat (مطالعه موردی: رودخانه شور بندرعباس، استان هرمزگان)

بستر رودخانه¬ها نا¬پایدار و احتمال تغییر در فرم رودخانه در گذر زمان وجود دارد. هدف از انجام این تحقیق، آشکارسازی نوسانات مکانی رودخانه شور در طول زمان و تعیین سطوحی از دانشگاه هرمزگان که در معرض آبگرفتگی هستند، می¬باشد. داده¬های ماهواره¬ای شامل landsat tm، landsat mss و irs p6 بود که هر یک با استفاده از نرم افزار envi 4.8 آماده سازی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میزان کارایی هر روش طبقه بندی با محاسبه دو شاخص صحت کلی (overall accuracy) و ضریب کاپا (kappa coefficient) بررسی گردید. برای بررسی تغییرات مسیر رودخانه در طی سال¬های 1985 تا 2013، با استفاده از داده¬های جمع¬آوری شده میدانی و ثبت شده در gps بر روی دو تصویر می¬توان به میزان جابجایی بستر رودخانه شور در گذر زمان پی برد. میزان ارتفاع رواناب حاصل از دبی حداکثر لحظه ای با دوره بازگشت 200 سال در توزیع آماری گمبل با فرض این¬که در مدت زمان 24 ساعت و 48 ساعت تداوم داشته باشد، برآورد گردید و در نرم افزار arcmap میزان محدوده¬ای از دانشگاه که در معرض ارتفاع آب حاصل از بارندگی قرار می-گیرد، مشخص شد. نتایج نشان داد که از بین روش¬های طبقه بندی نظارت شده، روش حداکثر احتمال با توجه به ضریب کاپا و دقت کلی، تغییرات بستر رودخانه بیشتر نمایش داده شد و برعکس در روش متوازی¬السطوح تغییرات کمتر لحاظ شد. این نتایج نشان می¬دهد که برداشت نمونه¬های تعلیمی کافی از طبقات موجود در طبیعت و بررسی میزان احتمال تعلق هر یک از پیکسل¬های تصاویر ماهواره¬ای به این طبقات، به خوبی می¬تواند درطبقه¬بندی محدوده مورد مطالعه مفید واقع شود. در روی تصویر سال 1985 یک مسیر برای رودخانه تشخیص داده شد، درحالی¬که روی تصاویر سال¬های 1998، 2011 و 2013 دو مسیر شناسایی شد، مسیر دوم در حقیقت به صورت یک میانبر در آمده است. مسیر رودخانه در روی تصویر سال 2013 نسبت به تصویر سال 1985 به طرف تاسیسات دانشگاه پیشروی داشته و باید تاسیسات مربوط به دانشگاه در جایی احداث گردد که در مسیر جریان طغیان¬های فصلی رودخانه شور نباشد.. با داشتن سطوح متفاوت مربوط به ارتفاع آب بایستی بخش¬هایی از دانشگاه را که در معرض خطر آب¬گرفتگی هستند، تشخیص داد و برنامه¬ریزی¬های مورد نیاز را لحاظ نمود. سرعت پیشروی رودخانه در طول بازه زمانی 28 ساله حدود 102 متر روی قوس اصلی به سمت دانشگاه هرمزگان می-باشد.